වර්තමාන අනුරාධපුර

     

මිස්සක පව් ගිර පෙනෙන ඉම, රන් වැලි සෑ කොත් දිලෙන බිම, එමතු ද නොව අනේක විධ සංස්කෘතික දායාදයන් ගෙන් හෙබි අනුරාධපුරය, එදා මෙදා තුර නෙක විසිතුරු පාන්නීය.

මිහින්තලා කඳු මුදුනින් ගලා ආ බුදු දහම මෙරට පළමුව කේන්ද්‍ර වූයේ අනුරාධපුරයේ ය. එහෙයින් එදා මෙදා තුර ශ්‍රී ලංකා ද්වීපයෙහි ගොඩනැඟුණු සංස්කෘතියේ, රන් හදවත “අනුරාධපුරයම” වේ. මෙම පරම පූජනීයත්වයට පත් පිං බිම පියකරු පුරවරයක් කරන්නට වෙහෙස වූවෝ අපමණය. ඈත අතීතයේ පැවතියාක් මෙන්ම අදටත් අනුරපුර මනස්කාන්තව බැබළෙන්නේ, එය පියකරු කරන්නට කා‍ලෝචිත නවාංග එපුර පුරාවට එකතු කළ නිසාමය.

අනුරාධපුර පදනම් කරගෙන වට රවුම් සංස්කෘතියක් ගොඩ නැඟෙන තරමේ විශේෂතා රැසක් දක්නා ලැබේ. විශේෂයෙන්ම  මෙම නගරය ශ්‍රී ලංකා‍වේ වැඩිම වට රවුම්  සංඛ්‍යාව ඇති නගරය ‍බැව් අවිවාදිතව කිව හැකිය.  පූජා නගරය  ඇතුළු නගර සීමාව තුළ වට රවුම් 18ක් පමණ පවතින බව අනුරාධපුර නාගරික කොමසාරිස්  සම්පත් රෝහණ ධර්මදාස මහතා පවසයි. 13කට පමණක් සීමා වී තිබු වට රවුම් සංඛ්‍යාව 18ක් දක්වා මේ වන විට වැඩිකර තිබේ. මෙලෙස වටරවුම් සංඛ්‍යාව වැඩි කරන්නේ ඇයි දැයි කෙනෙකුට හැඟෙන්නට පිළිවන. වර්ෂයේ සෑම කාලසීමාවකම මහජනතාව නොමඳව ගැවසෙන නගරයක් ලෙසත්, දිවයිනේ නන් දෙසින් පැමිණෙන රථ වාහනවලින් පිරුණු නගරයක් ලෙසත් නම් දරා ඇති මෙම නගරයේ ඇතිවන දැඩි රථ වාහන තදබදය අවම කිරීමට මෙම වට රවුම් හරහා සහය ලැබී තිබේ. එමෙන්ම ඇතිවන රිය අනතුරු මගී අනතුරු ආදිය ද  අවම මට්ටමක පැවතීමට විධිමත් නගර සැලසුම්කරණය හමුවේ ‍ගොඩනගා ඇති වටරවුම්වලින් ද ඉහළ පිටු බලයක් ලැබී ඇත.

 මෙම වටරවුම් අතර ප්‍රධාන වටරවුම් කිහිපයකි. ශ්‍රී සම්බුද්ධත්ව ජයන්ති වට රවුම, ඩී.එස්. සේනානායක, සිංහ කණුව, කොබ්බෑකඩුව, ආයුර්වේද, පළාත් සභා වට රවුම ආදී වශයෙන් වර්තමාන ව්‍යවහාරයේ පවතින වට රවුම් අනුරාධපුර නගරයේ පවතින ප්‍රධාන වටරවුම් කිහිපය ලෙස ගණන් ගැනේ.

ඒ අතරතුර වට රවුම් පිළිබඳව සාකච්ඡා කළ යුතු වැදගත් ම කාරණය වන්නේ එය නගර අලංකරණයට දක්වන දායකත්වයයි.හෝරා මාපකයකින් හෝ ඓතිහාසික  සිහිවටනයකින් හෝ දේශමාමක පුද්ගලයකුගේ රුවකින් ආදී  වශයෙන් විවිධ නිරූපණයන්ගෙන් හැඩවන වට රවුම් අනුරාධපුර නගර කුමරිය සරසන ආභරණ බඳුය. ඓතිහාසික ශ්‍රී විභූතිය වර්තමාන ජනතාවට කියා දෙන්නට මෙම වටරවුම් හරහා ද උත්සාහ දරා ඇත. ඒ අතුරින් සම්බුද්ධත්ව ජයන්ති වටරවුම පිළිබඳව කරුණු කීම කාලෝචිතය. ඉතා මනරම් ශිලා ස්ථම්භයක් දක්නට ලැබේ. මෑත කාලීන ප්‍රතිසංස්කරණවලදී  එම ස්ථම්භය කරවා මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපතිතුමා විසින් විවෘත කරනු ලැබුවේ, 2600වන සම්බුද්ධත්ව ජයන්තිය නිමිති කර ගෙනය. අනුරාධපුර ශ්‍රී සම්බුද්ධ ජයන්ති විහාරයේ විහාරාධිපති උතුරු හා උතුරු මධ්‍යම දෙදිසාවේ ප්‍රධාන සංඝනායක පූජ්‍ය පණ්ඩිත නුගේතැන්නේ පඤ්ඤානන්ද නාහිමියන්ගේ අදහසක් අනුව මෙම සම්බුද්ධත්ව ජයන්ති ශිලා ස්ථම්භය ඉදිකෙරිණි. ඒ සඳහා පූර්ණ ධන පරිත්‍යාගය ලබා දී ඇත්තේ ලංකා බැංකුව මගිනි.

ඓතිහාසික අනුරාධපුරයේ ප්‍රතාපවත් බව කියා පාමින් කණ්ඩුල ඇතු මතින් දුටු ගැමුණු රජතුමා රුවන්වැලි මහා සෑය දෙසට ගමන් කරන විලාසයක් පෙන්වන අපූර්ව නිමැවුමකින් අලංකාරවත් කර ඇති පළාත් සභා  ‍වට රවුම ද මන බඳනා එකකි. “සුරපුරය’’ ලෙස නම් කරන අනුරාධපුර ප්‍රධාන දේශපාලන මධ්‍යස්ථානය වන නව පළාත් සභා ගොඩනැගිල්ල අභියස තිබෙන මෙම පිළිරුවෙන් අතීතය හා වර්තමානය අපුර්ව ලෙස ගලපා ‍එය සෞන්දර්යාත්මකව ජනතා මනසට එකතු කරයි.  එය එතැනින් යන එන ඕනෑම කෙනෙකුගේ සිත් පැහැරගන්නා දර්ශනයකි.

ආයුර්වේද වටරවුමේ දිස්වන රුව පරාක්‍රමබාහු රජතුමාගේ ය. පුස්කොළ පොතක් අත තබා සිටින්නේ යැයි විරුදාවලි ලබන පැරකුම් නරේන්ද්‍රයාණන්ගේ  අනුරුවක් සමඟ ආයුර්වේද රෝහල ගැලපීමේ දී ඒ දෙතැනින්ම අපේ අතීතයට ගමන් කළ හැකිය.  අනුරාධපුර  දුම්රිය ස්ථානය පසුකර පුජා නගරයට ප්‍රවිෂ්ඨ වන ස්ථානයේම  පිහිටා ඇති සිංහ කණුව අනුරාධපුර අටමස්ථානය වන්දනා කරන්නට යන කාගේත් නෙත ගැටී ඇතිවාට සැක නැත. මනරම් ශිලා ස්ථම්භය මුදුනෙහි පිහිටුවා ඇති සිංහ රුව හෙළදීපයේ ප්‍රෞඪත්වයේ සංකේතයක් බඳුය.

 අතීත සමාජ, ආර්ථික දේශපාලනික ස්වභාවයන්, මතුවන ආකාරයේ නිරූපණයන් සහිත වටරවුම් සේම, මෑත ඉතිහාසයේ තත්ත්ව මතු කරන නිරූපණයන් ද ‍ අනුරාධපුර වටරවුම් සංස්කෘතිය පිරික්සීමේ දී හිඟ නැත.

අනුරපුර රෝහල අසල ඇති, කොබ්බෑකඩුව වට රවුම ඊට කදිම නිදසුනකි. දැනටත් ඉතා අලංකාරවත් ලෙස නඩත්තු කටයුතු පවත්වාගෙන යන මෙහි මෙරට පැවැති කුරිරු යුද්ධයේ දී රට වෙනුවෙන් දිවි පිදූ අභීත සෙන්පති ඩෙන්සිල් කොබ්බෑකඩුව මහතාගේ පිළිරුවක් පිහිටුවා තිබේ.

අනුරාධපුර නගර මධ්‍යයේ දක්නට ඇති අනෙක් වැදගත් අලංකාරවත් වටරවුම සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ දී ඩී.එස්. වට රවුම ලෙස නම් කරයි.  නිදහස් ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම අග්‍රාමාත්‍යවරයා හෙවත් ජාතියේ පියා ලෙස බුහුමන් ලබන ඩී.එස්. සේනානායක මහතාගේ පිළිරුව නගරයට අමුතු ගාම්භීරත්වයක් එක් කරයි. එතුමාගේ ජනතා සේවය සැමරීම වෙනුවෙන් රජරට ගොවි ජනතාව විසින් පිහිටුවන ලද බව එම පිළිරුව පාමුල සඳහන් කර තිබේ. මේ හැරුණු කොට  නගර මධ්‍යයෙන් ඔබ්බෙහි තවත් වටරවුම් කිහිපයක් ද පූජා නගරය කේන්ද්‍ර කරගෙන තවත් වටරවුම් කිහිපයක්ද දැකිය හැකිය.


මේවා මේ තරමට ම විසිතුරු ලෙස පෙනෙන්නට සලස්වන්නේ කවුරුන්දැයි කාටත් පැනයකි. නමුත් මේ සා විශාල කාර්යභාරයක් සඳහා රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික යන අංශ දෙකම ඉහළ වුවමනාවකින් මැදිහත්ව සිටී. බොහෝ දුරට මෙම වටරවුම් නිමවා වර්ෂය පුරා නඩත්තු කරන්නේ නගරාලංකරණය අපේක්ෂා කරන කිසියම් පෞද්ගලික ආයතනයකිනි. ඒ අනුරාධපුර නගර සභාව සමඟ පුර්ණ ගිවිසුම්ගත වීමක් සහිතවය. මේ දිනවල වටරවුම් ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමේ වැඩපිළිවෙළක් ද අනුරාධපුර නගර සභාව, නාගරික සංවර්ධන අමාත්‍යංශය ආදිය  රාජ්‍ය ආයතන ඒකාබද්ධ වෙමින් ආරම්භ කර තිබේ. එහි ආරම්භයක් ලෙස ඩී.එස්. වටරවුම හා ලංකා බැංකු වටරවුම මේ වනවිටත් අලංකාරවත් ලෙස ප්‍රතිසංස්කරණය කර පවත්වාගෙන යයි. මෙම ප්‍රතිසංස්කරණ වැඩපිළිවෙළේ දී එක් වට රවුමක් සඳහා ලක්ෂ 8ක පමණ මුදලක් වැය වන බවද අනුරාධපුර නාගරික කොමසාරිස්වරයා සඳහන් කළේය.
 

වර්තමාන රජයෙහි මහින්ද චින්තන ඉදිරි දැක්මේ 20 පිටුව තුළ ඇති සඳහනක් සිහිපත් වේ. “අපේ රටේ ශිෂ්ටාචාරය ගොඩනැඟුණේ මෙත්තාව, මුදිතාව, කරුණාව තුළිනි.” යනුවෙන් එහි සඳහන් ව ඇත. එමෙන්ම එහි විසි දෙවන පිටුවෙහි “අතීත අභිමන හෙටටත්” යන හිසින් යුක්තව මෙසේ සඳහන් කර තිබේ. “ශ්‍රී ලංකාවේ සියලු අතීත හා ජාතික උරුමයන් සුරක්ෂිත කොට අනාගත පරපුරට දායද කිරීම ර‍ජයේ ප්‍රමුඛ වගකීමක් ලෙස සලකන්නෙමි.”

 එම ප්‍රකාශවලින් නොනැවතී ඓතිහාසික ශ්‍රී විභුතිය ද එලෙසම සුරක්ෂිත වන පරිදි අනුරාධපුරය වැනි මිහිඳු සංස්කෘතියේ සමාරම්භය සනිටුහන් කළ පුණ්‍ය භූමියක අලංකාරය හා ඓතිහාසිකත්වය යන දෙඅංශය ම සුරක්ෂිත කරමින් සිදුකරන වටරවුම් ප්‍රතිසංස්කරණ වැඩපිළිවෙළ අගය කළ මනාය. මේ වෙනුවෙන් කැපවන නගරාධිපතිවරයා, එහි අනෙකුත් දේශපාලන අධිකාරියේ මැදිහත්වීම අගය කළ මනාය. විශේෂයෙන්ම අනුරාධපුර පරිපාලනයේ මුදුන තමන් බව තේරුම් ගෙන නිරතුරුවම අතීත සංස්කෘතිය සිහිගන්වන අතරතුර එය සුරකිමින් අනුරාධපුරය කාලීනව හැඩගැස්වීමට සාර්ථක වෙහෙසක නිරතවන අනුරපුර මහ දිසාපති මහින්ද සෙනවිරත්න මහතාගේ මැදිහත්වීම ද අගය කළ යුතුය.

අනුරාධපුර අටමස්ථානාධිපති පූජ්‍ය පල්ලේගම සිරිනිවාසාභිධාන නාහිමියන්ගේත්, රුවන්වැලි චෛත්‍යාරාමාධිපති නුවර කලාවියේ ප්‍රධාන සංඝනායක පල්ලේගම හේමරතන හිමිපාණන් ඇතුළු මහා සංඝරත්නයේ උපදෙස් අනුශාසනා මෙම කටයුතු සාර්ථක වීමට ආශිර්වාදයකි.

අනුරාධපුරය ඉහළට ඔසවා තැබීමට වෙර දරන සියලුම පිරිස් එකට එක්ව නිතර සාකච්ඡා කර සාර්ථක සම්මුතින්වලට එළැඹීම හරහා එකමුතුකම ප්‍රදර්ශනය කිරීම නගරය සංවර්ධනය වීමට මූලික හේතුව වී තිබේ. කඩිනමින් ප්‍රතිසංස්කරණය වන අනුරපුර වටරවුම් සංස්කෘතියේ අලුත් වීමද රටට කියාපාන්නේ නව නගර සංවර්ධනයේ  විශිෂ්ටත්වයයි.

ෂෙල්ටන් බණ්ඩාර

ප්‍රවෘත්ති නිලධාරී - අනුරාධපුරය

අනුරාධපුර නගරය.

බස් නැවතුම් පොළවල් දෙකකින් සහ දුම්රියපොළ දෙකකින් සමන්විත අනුරාධපුර නවනගරයට පිවිසුම් මාර්ග හතරක් සදහන් කළහැක. මීගමුව පුත්තලම හරහා එන අංක 4 බස්මාර්ගය පළමුවැන්නයි. කුරුණෑගල මහව හරහා එන 57 බස් මාර්ගය දෙවැන්නයි. දඹුල්ල හරහා එන බස් මාර්ගය කැකිරාවේදී දෙකට බෙදී එක් මාර්ගයක් මරදන්කඩවල හරහාද අනෙක් මාර්ගය එප්පාවල හරහාද අනුරාධපුරයට ළගාවෙයි.අනුරාධපුර නගරයේ එකම පිරිමි පාසැල ශාන්ත ජෝශප් විද්‍යාලය වන අතර එකම බාලිකා පාසැල ස්වර්ණපාලී බාලිකා පාසැලයි. මධ්‍ය විද්‍යාලයක්ද නිවත්තකචේතිය හා වලිසිංහ හරිස්චන්දර මහා විද්‍යාලයද අනුරාධපුර නගරයේ පාසැල්ය. සහිරා මුස්ලිම් විදුහලද විවේකානන්ද දමිළ පාසැලද අනුරාධපුරයේ පාසැල් අතර දැකියහැක. නුවර වැව තානායම සහ ගැල්වේ මිරිදිය යන සංචාරක හෝටල් දෙක සහ තවත් බොහෝ නවාතැන්පොළවල් අනුරාධපුරයේ දැකියහැක. සැම රාජ්‍යය සහ පුද්ගලික බැංකුවක්ම අනුරාධපුර නගරයේ ඇති අතර ශික්ෂන රෝහලක් සහ පුද්ගලික රෝහලක්ද යුදහමුදා රෝහලක්ද ඇති අනුරපුර නග‍රයේ ආරක්ෂාවට මූලස්ථාන පොලීසියක් සහ යුද නාවික හා ගුවන් හමුදා කදවුරු ද ගුවන් හමුදාව සතු ගුවන් තොටුලපක් ද දැත. සල්ගාදු බේකරිය සහ ච්න්තන සමුහ ව්‍යාපාරයද පැමිලි බේකර්ස් ද ලෙස කදිම බේකරි 3ක් මෙම නගරයේ දැකියහැකි අතර සෑම ජංගම දුරකතන සමාගමකම සහ ස්ථාවර දුරකථන සමාගමකම ශාකා මෙම නගරයේ ඇත. අනුරාධපුර මහ නගර සභාවෙන් පරිපාලිත නගරයක් වන අනුරාධපුර නවනගරය දිනෙන් දින දියුණුව‍ට පත්වෙන නගරයකි.  

අනුරාධපුර නගර සංවර්ධනය හා අලංකරණය පිළිබඳ සාකච්ඡාවක්

නගර සංවර්ධනය පිළිබඳ දේශපාලන අධිකාරියත් රාජ්‍ය නිලධාරීන් හා මහජනතාවත් නිසි වැටහීමක් හා අවබෝධයක් නොමැතිකම නිසා විවිධ මතිමතාන්තර හා විවේචන මතු කළත් කොළඹ නගරයට නොදෙවෙනි ආකාරයට ඓතිහාසික අනුරාධපුර නගරය සංවර්ධනය කිරීමට නාගරික සංවර්ධන අමාත්‍යාංශය තීරණය කර ඇති බව ආර්ථික සංවර්ධන නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය එස්.එම්. චන්ද්‍රසේන මහතා පැවසීය.

අමාත්‍යවරයා මේ බව පැවසුවේ පසුගියදා උතුරු මැද පළාත් සභා ශ‍්‍රවණාගාරයේ පැවති අනුරාධපුර නගර සංවර්ධනය හා නගර අලංකරණය පිළිබඳ සාකච්ඡාවට එක්වෙමිනි.

මේ වන විට නාගරික සංවර්ධන අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මහතාගේ උපදෙස් පරිදි රුපියල් කෝටි ගණනක වියදමෙන් නගරය අලංකරණය කෙරෙමින් පවතී. කූඹිච්චන්කුලම වැව හා අවට ප‍්‍රදේශයේ සංවර්ධන කටයුතු මෙන්ම නගරයේ වට රවුම් 22ක් ද නවීකරණය වෙමින් පවතින බව පැවසූ අමාත්‍යවරයා අද දින දේශපාලන අධිකාරියත් උසස් රාජ්‍ය නිලධාරීන් හා නගරයේ ස්වේච්ඡා සමිති සංවිධාන නියෝජිතයන් මෙහි කැඳවා අනුරාධපුර නගර නිර්මාණය පිළිබඳ දැනුවත් කිරීමට කටයුතු කළ බව සඳහන් කළේය.

තවදුරටත් අදහස් දැක්වූ අමාත්‍යවරයා, ශ‍්‍රී ලංකාවේ පළමු රාජධානිය මෙන්ම අග නගරය ද වූ අනුරාධපුරය 1957දී එස්.ඩබ්ලිව්.ආර්.ඩී. බණ්ඩාරනායක රාජ්‍ය පාලන යුගයේදී ආසියාවේ සැලසුම් සහගතම නගර නිර්මාණය බවට පත්වූ බව පැවසීය. උතුම් ජය ශ‍්‍රී මහා බෝ සමිඳුන් ප‍්‍රමුඛ අටමස්ථානය ද මිහින්තලේ තන්තිරිමලේ ප‍්‍රමුඛ ඓතිහාසික සිද්ධස්ථානයන් ද පිහිටි ඉපැරණි අනුරාධපුර රාජධානිය හා ඓතිහාසික අනුරාධපුර නගරය සංවර්ධනයට අනුරාධපුර නගරයේ දේශපාලන අධිකාරියත් උතුරු මැද පළාත් සභාව, මහ නගර සභාව, ප‍්‍රාදේශීය සභා රාජ්‍ය නිලධාරීන් හා නගරවාසීන්ගේ සහයෝගය ද අත්‍යවශ්‍ය බවත් අන්‍යෝන්‍ය අවබෝධය තුළින් පවතින ගැටලු හා ප‍්‍රශ්න විසඳා ගත යුතු බවත් අමාත්‍යවරයා පැවසීය.

උතුරු මැද පළාත් ප‍්‍රධාන අමාත්‍ය එස්.එම්. රංජිත් සමරකෝන්, පාර්ලිමේන්තු මන්ත‍්‍රී ශෙහාන් සේමසිංහ, පළාත් සභා අමාත්‍ය එච්.බී. සේමසිංහ, අනුරාධපුර මහ නගරාධිපති එච්.පී. සෝමදාස, පළාත් ප‍්‍රධාන ලේකම් එච්.එම්.ආර්.බී. හේරත්, ප‍්‍රධාන අමාත්‍යාංශ ලේකම් ආනන්ද කුලරත්න, ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති රවී විජේගුණවර්ධන, බි‍්‍රගේඩියර් අතුල ආරියරත්න, නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියේ පළාත් අධ්‍යක්‍ෂ සමන් දිසානායක, වාණිජ මණ්ඩලයේ අධ්‍යක්‍ෂ ජනරාල් පී.බී. දිසානායක යන මහතුවරු මේ අවස්ථාවට සහභාගී වී සිටියහ.